NCERT Solutions | Class 7 Sanskrit Grammar | वाक्यरचना तथा अनुवादः

CBSE Solutions | Sanskrit Class 7
Check the below NCERT Solutions for Class 7 Sanskrit Grammar वाक्यरचना तथा अनुवादः Pdf free download. NCERT Solutions Class 7 Sanskrit Grammar were prepared based on the latest exam pattern. We have Provided वाक्यरचना तथा अनुवादः Class 7 Sanskrit NCERT Solutions to help students understand the concept very well.
NCERT | Class 7 Sanskrit
Book: | National Council of Educational Research and Training (NCERT) |
---|---|
Board: | Central Board of Secondary Education (CBSE) |
Class: | 7th |
Subject: | Sanskrit Grammar |
Chapter: | |
Chapters Name: | वाक्यरचना तथा अनुवादः |
Medium: | Hindi |
वाक्यरचना तथा अनुवादः | Class 7 Sanskrit | NCERT Books Solutions
Sanskrit Vyakaran Class 7 Solutions वाक्यरचना तथा अनुवादः
संस्कृत में वाक्य रचना करते समय निम्नलिखित बिन्दुओं पर ध्यान देना चाहिए-
1. कर्ताक्रियापद समन्वय: (Agreement between the subject and verb.)
यथा- सः पठति। ते पठन्ति। वचन की दृष्टि से समन्वय त्वम् पठसि।
त्वम् पठसी। अहम् पठामि। पुरुष की दृष्टि से समन्वय
2. विशेषण-विशेष्य-समन्वयः (Agreement between the adjective and the noun it qualifies.)
यथा- विशालः वृक्षः, विशाला वाटिका, विशालम् भवनम्
3. संज्ञा सर्वनाम समन्वयः (Agreement between the noun and pronoun used for it.)
यथा- बालकाः खेलन्ति। ते हसन्ति।
बालिकाः खेलन्ति। ताः हसन्ति।
वाक्य में प्रयुक्त शब्द रूप शुद्ध हो। अत: ध्यान रहे कि शब्द पुंल्लिंग है या स्त्रीलिंग, अकारान्त है अथवा आकारान्त, इकारान्त, उकारान्त अथवा ऋकारान्त; तदनुसार उसका रूप निर्धारित होगा। साथ ही विभक्ति प्रयोग का भी ध्यान रहे। क्रियापद में धातुरूप भी शुद्ध हो। अन्यथा वाक्य अशुद्ध माना जाएगा।
यथा-
अशुद्ध – शुद्ध
1. पुष्पाः विकसन्ति। – पुष्पाणि विकसन्ति।
2. बालकः कन्दुकःक्षिपति – बालकः कन्दुकं क्षिपति।
3. वयम् अध्यापिकात् पठामः। – वयम् अध्यापिकायाः पठामः।
4. शाखे खगाः उपविशन्ति। – शाखायाम् खगाः उपविशन्ति।
5. गुरुवे नमः। – गुरुवे नमः।
6. अध्यापक: छात्रान् दण्डति। – अध्यापक: छात्रान् दण्डयति।
अनुवाद- हिंदी से संस्कृत में अनुवाद करते समय उपरिलिखित सभी बिन्दुओं को ध्यान में रखें। निम्नलिखित उदाहरण ध्यान से देखें और समझें।
इस प्रकार वाक्य के प्रत्येक अंश को समझें और उसके लिए संस्कृत पर्याय को चुनें और वाक्य प्रयोग के अनुसार विभक्ति जोड़कर उचित शब्द रूप बनाएँ। क्रियापद का ध्यान रखें कि वह कर्त्तापद के अनुसार हो।
अभ्यासः
प्रश्न 1.
संस्कृतपर्यायम् लिखत। (संस्कृत पर्याय लिखिए- Give Sanskrit meanings.)(क) 1. शिशुओं को = ____________
2. ऋषियों का = ____________
3. बेलों पर = ____________
4. पिता का = ____________
5. दो पेड़ों पर = ____________
6. पत्तों को = ____________
7. सोमवार को = ____________
8. रेलगाड़ी से = ____________
9. भाई को = ____________
10. गुफा में = ____________
उत्तरम्-
1. शिशून्2. ऋषीणाम्
3. लतासु
4. पितुः
5. वृक्षयोः
6. पत्राणि
7. सोमवासरे
8. रेलयानेन
9. भ्रातरम्
10. गुहायाम्
(ख) 1. (हम दोनों) करेंगे = _____________
2. (तुम दोनों) गए = _____________
3. (मैंने) सोचा = _____________
4. (उसने) दण्ड दिया = = _____________ (दण्ड्)
5. (मैं) रक्षा करूँगी = _____________
6. (उन्होंने) याद किया = _____________
7. (हम) तैरते हैं = _____________
8. (तुम) देखोगे = _____________
9. (वे) आए = _____________
10. (वे) गाएँगी = _____________
उत्तरम्-
1. करिष्याव:2. अगच्छतम्
3. अचिन्तयम्
4. अदण्डयत्
5. रक्षिष्यामि
6. अस्मरन्
7. तरामः
8. द्रक्ष्यसि
9. आगच्छन्
10. गास्यन्ति
प्रश्न 2.
अधोदत्तानि वाक्यानि संस्कृते परिवर्तयत- (निम्नलिखित वाक्यों को संस्कृत में बदलिए-Change the following sentences into Sanskrit.)
(क) 1. मेरे पिता दुकान से फल लाते हैं। (आ + नी)
2. रोहित पैर से गेंद को दूर फेंकता है। (क्षिप्)
3. पुत्री माँ के लिए जल लाई। (स्म-प्रयोग)
4. पेड़ की शाखा पर पक्षी बैठते हैं। (उपविश्)
5. रात को सब जगह अँधेरा होता है। (सर्वत्र)
6. गर्मी की छुट्टी में हम घूमने के लिए हिमाचल प्रदेश जाएँगे। (भ्रमण)
7. माता पुत्र से कहती है- ‘झूठ मत बोलो।’ (मृषा)
उत्तरम्-
1. मम जनकः/पिता आपणात् फलानि आनयति।2. रोहितः पादेन कन्दुकं दूरं क्षिपति।
3. पुत्री अम्बायै/मात्रे जलम् आनयति स्म।
4. वृक्षस्य शाखायाम् खगाः उपविशन्ति।
5. रात्रौ सर्वत्र अन्धकारः भवति।
6. ग्रीष्मावकाशे वयम् भ्रमणाय हिमाचलप्रदेशं गमिष्याम:।
7. माता पुत्रं वदति- ‘मृषा मा वद।’
(ख) 1. दादी सुबह बगीचे में गई। (वाटिका)
2. वह बगीचे से पीले फूल लाई। (पीत)
3. उसने फूलमालाएँ बनाईं। (रच्)
4. फूलमालाओं से उन्होंने पूजागृह को सजाया। (भूष)
5. उन्होंने देवताओं की पूजा की। (पूज्)
6. उन्होंने देवों को प्रणाम किया। (नम्)
7. उन्होंने कहा- सब देवताओं को नमस्कार। (नमः)
उत्तरम्-
1. पितामही प्रातः वाटिकाम् अगच्छत्।2. सा वाटिकायाः पीतानि पुष्पाणि आनयत्/आनयति स्म।
3. सा पुष्पमालाः अरचयत्।
4. सा पुष्पमालाभिः पूजागृहम् अभूषयत्।
5. सा देवान् अपूजयत्।
6. सा देवान् / देवताः प्रणमति स्म / अनमत् /प्राणमत्।
7. सा अवदत्- सर्वेभ्यः देवेभ्यः नमः।
NCERT Class 7 Sanskrit
Class 7 Sanskrit Grammar Chapters | Sanskrit Class 7
NCERT Solutions of Class 7th Sanskrit रुचिरा भाग 2 | Class 7 Sanskrit NCERT Solutions
Sanskrit Solution Class 7 | NCERT Solutions for Class 7 Sanskrit Ruchira Pdf Free Download
-
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 1 सुभाषितानि
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 2 दुर्बुद्धिः विनश्यति
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 3 स्वावलम्बनम्
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 4 हास्यबालकविसम्मेलनम्
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 5 पण्डिता रमाबाई
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 6 सदाचारः
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 7 सड.कल्पः सिद्धिदायकः
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 8 त्रिवर्णः ध्वजः
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 9 अहमपि विद्यालयं गमिष्यामि
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 10 विश्वबंधुत्वम्
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 11 समवायो हि दुर्जयः
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 12 विद्याधनम्
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 13 अमृतं संस्कृतम्
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 14 अनारिकायाः जिज्ञासा
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit Chapter 15 लालनगीतम्
NCERT Class 7 Sanskrit Grammar Book Solutions
CBSE Class 7th Sanskrit व्याकरण भागः
-
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit वर्णविचारः
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit शब्द-विचार:
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit शब्दरूपाणि
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit धातुरूपाणि
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit कारकम्
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit अव्ययाः
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit प्रत्ययाः उपसर्गाः च
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit वाक्यरचना तथा अनुवादः
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit संख्यावाचक-शब्दाः
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit सन्धि
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit अशुद्धिशोधनम्
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit व्यावहारिकः शब्दकोशः
CBSE Class 7th Sanskrit रचना भागः
-
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit रचना चित्रवर्णनम्
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit रचना पत्रलेखनम्
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit रचना अपठितांश-अवबोधनम्
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit रचना अनुच्छेद / निबन्ध-लेखनम्
NCERT Solutions For Class 7 Sanskrit रचना संवादलेखनम्
NCERT Solutions for Class 12 All Subjects | NCERT Solutions for Class 10 All Subjects |
NCERT Solutions for Class 11 All Subjects | NCERT Solutions for Class 9 All Subjects |
Post a Comment
इस पेज / वेबसाइट की त्रुटियों / गलतियों को यहाँ दर्ज कीजिये
(Errors/mistakes on this page/website enter here)