NCERT Solutions | Class 8 Sanskrit Grammar | समयलेखनम्

CBSE Solutions | Sanskrit Class 8
Check the below NCERT Solutions for Class 8 Sanskrit Grammar समयलेखनम् Pdf free download. NCERT Solutions Class 8 Sanskrit Grammar were prepared based on the latest exam pattern. We have Provided समयलेखनम् Class 8 Sanskrit NCERT Solutions to help students understand the concept very well.
NCERT | Class 8 Sanskrit
Book: | National Council of Educational Research and Training (NCERT) |
---|---|
Board: | Central Board of Secondary Education (CBSE) |
Class: | 8th |
Subject: | Sanskrit Grammar |
Chapter: | |
Chapters Name: | समयलेखनम् |
Medium: | Hindi |
समयलेखनम् | Class 8 Sanskrit | NCERT Books Solutions
Sanskrit Vyakaran Class 8 Solutions समयलेखनम्
‘भवतः घटिकायां कः समयः?’ अथवा ‘भवतः घटिकायां किं वादनम्?’ ऐसे प्रश्नों का उत्तर हम हिन्दी अथवा अंग्रेजी भाषा में आसानी से दे पाते हैं। यदि हमें उत्तर संस्कृत में देना हो तो हमें कठिनाई महसूस होती है। इसके लिए संस्कृत भाषा में भी समय का ज्ञान होना आवश्यक है। चित्रों की सहायता से समय की जानकारी नीचे दी जा रही है।
समय
समय को चार भागों में बाँटा गया है-
- सामान्यः (पूर्ण)
- सपाद (सवा)
- सार्ध (साढे)
- पादोन (पौने)
1. सामान्यः (पूर्ण) – (एक बजे से लेकर बारह बजे तक)
5 : 00 – पंचवादनम् (पाँच बजे)
6 : 00 – षड्वादनम् (छह बजे)
7 : 00 – सप्तवादनम् (सात बजे)
8 : 00 – अष्टवादनम् (आठ बजे)
9 : 00 – नववादनम् (नौ बजे)
10 : 00 – दशवादनम् (दस बजे)
11 : 00 – एकादशवादनम् (ग्यारह बजे)
12 : 00 – द्वादशवादनम् (बारह बजे)
2. सपाद (सवा) – पूर्ण संख्या से पंद्रह मिनट अधिक के लिए ‘सपाद’ का प्रयोग होता है।
इसी प्रकार सपादचतुर्वादनम् (सवा चार बजे), सपादद्विवादनम् (सवा दो बजे), सपादत्रिवादनम् (सवा तीन बजे) आदि होंगे।
3. सार्ध (साढ़े) – (पूर्णसंख्या से तीस मिनट अधिक)
इसी प्रकार सार्ध-द्विवादनम् (अढ़ाई बजे), सार्ध-नववादनम् (साढ़े नौ बजे), सार्ध-एकादशवादनम् (साढ़े ग्यारह बजे) आदि होंगे।
4. पादोन (पौने) – (पूर्णसंख्या से 15 मिनट कम)
इसी प्रकार पादोनैकवादनम् / पादोन-एकवादनम् (पौने एक बजे), पादोन-नववादनं (पौने नौ बजे) आदि होंगे।
विशेष-
- यदि समय-संख्या वाक्य के बिना दी गई है तो उसके साथ केवल ‘वादनम्’ का प्रयोग होगा। जैसे- 5 : 00 – पंचवादनम्।
- यदि समय-संख्या का प्रयोग वाक्य में किया जा रहा है तो उसमें ‘वादनम्’ के स्थान पर ‘वादने’ हो जाएगा। जैसे- मम पिता अष्टवादने कार्यालयम् गच्छति।
बहुविकल्पीय प्रश्नाः
शुद्धं पदं चित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत-
प्रश्न 1.
महेशः प्रातः ___________ (4 : 45) उत्तिष्ठति।(क) पादोन-पंचवादने
(ख) सार्ध-पंचवादने
(ग) सपाद पंचवादने
(घ) पादोन-चतुर्वादने
उत्तराणि:
(क) पादोन-पंचवादनेप्रश्न 2.
मम पिता ___________ (8 : 00) कार्यालयं गच्छति।(क) सपाद अष्टवादने
(ख) सार्ध-अष्टवादने
(ग) अष्टवादने
(घ) पादोन-अष्टवादने
उत्तराणि:
(ग) अष्टवादनेप्रश्न 3.
अहं प्रातः ___________ (7 : 15) विद्यालयं गच्छामि।(क) सार्ध-सप्तवादने
(ख) सप्तवादने
(ग) पादोन-सप्तवादने
(घ) सपाद सप्तवादने
उत्तराणि:
(घ) सपाद सप्तवादनेप्रश्न 4.
अनिलः सायं ___________ (5 : 30) उद्याने क्रीडति।(क) सपाद पंचवादने
(ख) सार्ध-पंचवादने
(ग) पादोन-पंचवादने
(घ) पंचवादने
उत्तराणि:
(ख) सार्ध-पंचवादनेप्रश्न 5.
दामिनी ___________ (2 : 15) विद्यालयात् आगच्छति।(क) पादोन-द्विवादने
(ख) द्विवादने
(ग) सपाद द्विवादने
(घ) सार्ध-द्विवादने
उत्तराणि:
(ग) सपाद द्विवादनेप्रश्न 6.
मम माता रात्रौ ___________ (8 : 45) भोजनं पचति।(क) पादोन-नववादने
(ख) सपाद अष्टवादने
(ग) सार्ध-अष्टवादने
(घ) सपाद-नववादने
उत्तराणि:
(क) पादोन-नववादनेप्रश्न 7.
मम जनकः सायं ___________ (7 : 30) दूरदर्शनं पश्यति।(क) सपाद सप्तवादने
(ख) सप्तवादने
(ग) सार्ध-सप्तवादने
(घ) पादोन-सप्तवादने
उत्तराणि:
(ग) सार्ध-सप्तवादनेप्रश्न 8.
सः ___________ (9 : 45) शयनं करोति।(क) पादोन-दशवादने
(ख) पादोन-नववादने
(ग) सार्ध-नववादने
(घ) सपाद दशवादने
उत्तराणि:
(क) पादोन-दशवादनेप्रश्न 9.
प्रमोदः ___________ (7 : 00) व्यायामं करोति।(क) सपाद सप्तवादने
(ख) सप्तवादने
(ग) पादोन-सप्तवादने
(घ) सार्ध-सप्तवादने
उत्तराणि:
(ख) सप्तवादनेप्रश्न 10.
रविः ___________ (3 : 15) गृहकार्यं करोति।(क) सार्ध-त्रिवादने
(ख) त्रिवादने
(ग) सपाद त्रिवादने
(घ) पादोन-त्रिवादने
उत्तराणि:
(ग) सपाद त्रिवादनेNCERT Class 8 Sanskrit
Class 8 Sanskrit Grammar Chapters | Sanskrit Class 8
NCERT Solutions of Class 8 Sanskrit रुचिरा भाग 3 | Sanskrit Class 8 NCERT Solutions
Class 8th Sanskrit Solution | NCERT Solutions for Class 8 Sanskrit Pdf Download
-
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 1 सुभाषितानि
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 2 बिलस्य वाणी न कदापि में श्रुता
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 3 डिजीभारतम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 4 सदैव पुरतो निधेहि चरणम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 5 कण्टकेनैव कण्टकम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 6 गृहं शून्यं सुतां विना
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 7 भारतजनताऽहम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 8 संसारसागरस्य नायकाः
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 9 सप्तभगिन्यः
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 10 नीतिनवनीतम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 11 सावित्री बाई फुले
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 12 कः रक्षति कः रक्षितः
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 13 क्षितौ राजते भारतस्वर्णभूमिः
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 14 आर्यभटः
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit Chapter 15 प्रहेलिकाः
NCERT Class 8 Sanskrit Grammar Book Solutions
CBSE Class 8th Sanskrit व्याकरण भागः
-
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit वर्णविचारः
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit पद-विचारः
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit सन्धि-प्रकरणम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit शब्द-रूपाणि
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit संख्यावाचक-विशेषणपदानि
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit सर्वनाम-प्रकरणम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit धातुरूप-प्रकरणम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit उपसर्ग-प्रत्यय-प्रकरणम् च
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit समास-प्रकरणम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit समयलेखनम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit कारक व उपपद विभक्तियाँ
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit अव्यय-प्रकरणम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit शुद्ध-अशुद्ध-प्रकरणम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit परिशिष्टभागः
CBSE Class 8th Sanskrit रचना भागः
-
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit रचना चित्राधारित-वर्णनम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit रचना निबन्ध-लेखनम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit रचना अनुच्छेद-लेखनम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit रचना पत्र-लेखनम्
NCERT Solutions For Class 8 Sanskrit रचना अपठित-अवबोधनम्
NCERT Solutions for Class 12 All Subjects | NCERT Solutions for Class 10 All Subjects |
NCERT Solutions for Class 11 All Subjects | NCERT Solutions for Class 9 All Subjects |
Post a Comment
इस पेज / वेबसाइट की त्रुटियों / गलतियों को यहाँ दर्ज कीजिये
(Errors/mistakes on this page/website enter here)